Lekker vliegeren met je liefdevolle baas

Je herkent het vast wel: je hebt enthousiast een taak op je genomen en nu het erop aankomt, stel je het uitvoeren ervan steeds maar uit. Nog even dit, nog even dat…. Je wacht op het juiste moment en hoopt op inspiratie waarmee je de taak tot een goed einde kunt brengen. In werkelijkheid zie je er tegenop om eraan te beginnen en twijfel je of je de opdracht wel aankunt: “Ben ik wel goed genoeg? Straks vinden ze mijn ideeën stom…”. De deadline nadert en terwijl je nu toch echt in actie moet komen, doe je helemaal niets. Tot het moment dat je er echt niet meer omheen kunt en je weet: ik ben te laat. Je voelde het al die tijd aankomen en toch heb je het tij niet kunnen keren. Nu kun je jezelf wel voor je hoofd slaan: waarom ben ik er niet eerder aan begonnen? Wat ben ik toch een oen? Wat zullen ze nu van me denken?

Je brein als vlieger

Je brein, dat ding dat in je schedel huist, is een vernuftig orgaan waarmee je van alles voor elkaar krijgt en dat je van tijd tot tijd ook behoorlijk bezig kan houden. Nachtelijk piekeren, negatieve gedachten, beperkende overtuigingen… Misschien heb je er nog nooit zo over nagedacht, maar als je weet hoe je brein werkt, kun je het vóór je laten werken, in plaats van tegen je. Ik leg je graag uit hoe je brein in elkaar steekt en dat doe ik met behulp van een vlieger.

Stel je een vlieger voor in de vorm van een ouderwets wiebertje. De twee punten links en rechts vormen samen je denkbrein en de onderste punt staat voor je voelbrein.

De Analist

Het denkbrein, de neocortex, is relatief het nieuwste deel van ons brein. De linkerkant ervan houdt zich bezig met analyseren, logisch denken, dingen op een rijtje zetten, wikken en wegen. Laten we hem de Analist noemen. Dankzij de Analist kun je doelen stellen en behaal je ze ook. Bovendien is de Analist ‘talig’: hij communiceert in woorden met je en geeft als het ware ondertiteling aan je leven. Hij beoordeelt of iets goed of fout is, knoopt verleden, heden en toekomst aan elkaar en kan je ’s nachts wakker houden met gedachten over werk, kinderen en de boodschappen die je morgen moet doen. De Analist kan ook een hardnekkige zeur zijn die je de hele dag door vertelt wat je anders en beter had moeten doen. Kortom: de Analist is een nuttig breindeel dat je ook flink in de weg kan zitten.

De Voeler

De onderste punt van de vlieger staat voor het lymbisch brein, oftewel je voelbrein. Daarmee voel je of iets of iemand ‘oké’ is of juist niet (‘o jee’). Doordat je voelbrein is verbonden met je autonome zenuwstelsel, kan het je lijf in een split-second laten vechten of vluchten. Dat is maar goed ook, want als er bijvoorbeeld een auto op je afkomt, moet er snel gehandeld worden en heb je geen tijd om de Analist uitgebreid aan het woord te laten. Jammer genoeg raakt de Voeler niet alleen van een naderende auto in de fight of flight stand, maar ook van de waan van de dag: een verhoogde hartslag door een naderende deadline, spanning in je lijf voor een examen, zweet in je bilnaad tijdens een discussie... Daar komt nog bij dat de Analist er van alles van vindt dat je die gevoelens hebt en zo kan je hoofd behoorlijk druk zijn met het afweren van stress. Daardoor blijft er weinig tijd over om te besteden aan dat deel van het voelbrein waar je eigenlijk 90% van de tijd zou moeten zitten: in ontspanning en je lekker voelen! Want als je je ‘oké’ voelt, ben je in staat om, samen met je denkbrein, beslissingen te nemen waar je gelukkig van wordt. Die samenwerking is dus heel belangrijk.

De Creatieveling

De rechterpunt van de vlieger vertegenwoordigt je rechter denkbrein. Als je bij het lezen van deze zin de vlieger meteen weer voor je ziet, dan is dat dankzij deze Creatieveling. Dit deel van de neocortex denkt in beelden en in mogelijkheden. In een wereld vol beperkingen, gaat de Creatieveling voor je op zoek naar wat er nog wel kan en dat doet hij vaak op onnavolgbare wijze. Als je een sterke voorkeur hebt voor het inzetten van de Creatieveling, dan heb je vaak geweldige ideeën, maar kun je die moeilijk onder woorden brengen en verloopt de uitvoering ervan, in de ogen van anderen, chaotisch of het komt er zelfs helemaal niets van terecht. Daarop komt dan vaak weer commentaar van de Analist met allerlei logisch klinkende ‘ja-maren’. En zo zitten we weer razendsnel in een ‘o jee’.

De Regisseur

Dan hebben we nog één vliegerpunt over en die staat voor je PreFrontale Cortex (PFC). Je weet wel, dat deel van het brein waarvan wordt gezegd dat het bij pubers nog niet helemaal is ontwikkeld waardoor ze soms moeite hebben met het aan elkaar knopen van oorzaak (te veel drinken) en gevolg (een kater). De PFC is het deel van je brein dat in staat is je aandacht te sturen. Hij is de Regisseur die het spel aanschouwt en op gezette tijden zegt: “Wat ben je nou in hemelsnaam aan het doen? Zou je misschien niet eens iets anders proberen?” De Regisseur werkt als een knop waarmee je kunt schakelen van het ene naar het andere breindeel. Hoe meer je jezelf traint om te luisteren naar die Regisseur, hoe makkelijker je zelf je spel, je leven, kunt vlottrekken. Dat trainen begint bij de bewustwording dat de verschillende delen van je brein elk hun eigen functie hebben en dat iedereen zijn eigen voorkeur heeft voor het ene of het andere deel. En daar kun je daar niet jong genoeg mee beginnen.

Wat is jouw breinvoorkeur?

Even terug naar die niet-gehaalde deadline waar je over piekert en ’s nachts van wakker ligt. Hoe ziet dat eruit in de vlieger? Het besef dat je te laat bent, zorgt voor een ‘o jee’ in je voelbrein, die wordt versterkt door een vernietigend oordeel over jezelf: “Je bent een waardeloos mens want je bent weer eens te laat”. Je komt terecht in een één-tweetje tussen de Voeler en de Analist en dat is vast niet de eerste keer. Einstein zei het al: “Voor het oplossen van een probleem heb je een andere manier van denken nodig dan waarmee je het probleem gecreëerd hebt”. Hoogste tijd om de Regisseur in te zetten, die alles heeft zien gebeuren en je er vriendelijk op zal wijzen dat de Creatieveling je met veel plezier oplossingen aandraagt. Andersom werkt het ook: lukt het je maar niet om je werk op tijd af te krijgen doordat je steeds met nieuwe ideeën aan de slag gaat? Dan heb je waarschijnlijk een actieve Creatieveling en zal de Regisseur je adviseren om eens met de Analist om de tafel te gaan.

We zijn gewend om problemen aan te pakken met het breindeel waar je voorkeur ligt. En daar ligt nu juist niet de oplossing, anders had je die al eerder (op tijd) gevonden. Door je bewust te worden van het breindeel dat je vaak en makkelijk inzet, kun je op het moment dat je vastloopt, je aandacht bewust sturen naar een van je andere breindelen. Als alle punten van de metaforische vlieger met elkaar samenwerken, kunnen ze iedere windvlaag aan.

Als iets niet werkt, doe dan iets anders

Kortom: als iets niet werkt, doe dan iets anders. Bewustwording op de werking van je brein geeft ruimte voor verandering. En voor lief zijn voor jezelf, want dat is de Regisseur ook. Daarom wordt dat breindeel ook wel je ‘liefdevolle baas’ genoemd. En wat is er nu fijner dan lekker vliegeren met je liefdevolle baas. Zeker als je weer eens een keer te laat bent…

Wil je leren vliegeren? Je bent van harte welkom in de Coachkas. #komgroeien